…εγώ και ο Επικτητος

 Εγώ,  και ο Επίκτητος

🙂

…διαπιστώνω ότι στην Αμέρικα η φιλοσοφία του στωικισμού είναι πολύ της μόδας και μου κάνει πάρα πολύ μεγάλη εντύπωση πως οι αμερικάνοι, που είναι εξαιρετικά πρακτικοί άνθρωποι προσανατολισμένοι στην ύλη, το ‘χουνε ρίξει στην φιλοσοφία του στωικισμού.

…η οποία φιλοσοφία δεν είναι μιά φιλοσοφία υλιστική… δεν δίνει μεγάλη σημασία στα υλικά πράγματα…στο τι  κατέχει κάποιος.

Ο ιδανικός άνθρωπος  κατά τους στωικούς, είναι ολιγαρκής, ήρεμος, ανθεκτικός στις κακουχίες και εξωτερικές αλλαγές  και αρκείται σε μια αυτοδύναμη λιτότητα.

Βλέπω συνεχώς διάφορα αποφθέγματα του Επίκτητου, του Σενέκα  και του Μάρκου Αυρήλιου, γνωστών πρωτοπαλήκαρων του Στωικισμού… οι οποίοι συνιστούν ένα ψύχραιμο φιλοσοφημένο βίο, ένα πρότυπο ανθρώπου που δεν προσπαθεί να αλλάξει τον κόσμο αλλά να κάνει ανθεκτικότερο τον εαυτό του.

Έλα κλασσικό γνωμικό του Επίκτητου είναι το ότι δεν έχουν σημασία τα πράγματα καθ´ εαυτά αλλά «ο τρόπος που βλέπουμε εμείς τα πράγματα».

Ταράττει τους ανθρώπους ου τα πράγματα, αλλά τα περί των πραγμάτων δόγματα.

(Οι άνθρωποι ταράζονται όχι απ’ αυτά που συμβαίνουν, αλλά από την άποψή τους γι’ αυτά που συμβαίνουν).

Άρα η πραγματικότητα κατά τον Επίκτητο,  έχει μικρή σημασία…

….η τουλάχιστον σαφώς μικρότερη , από την άποψη που έχουμε εμείς για την πραγματικότητα. 

Αυτό το γνωμικό έχει γίνει και πολύ δημοφιλές μεταξύ των ψυχιάτρων και ψυχολόγων οι οποίοι ασχολούνται την γνωσιακή ψυχοθεραπεία η οποία μελετά ακριβώς αυτό:

την άποψη  που έχουμε εμείς γιά τον εαυτό μας σε σχέση με τους άλλους και την κοινωνία.

….πχ δεν έχει τόση σημασία αν είσαι άσχημος και χοντρός και δεν βρίσκεις ερωτικό ταίρι όσο έχει σημασία πως βλέπεις εσύ τον εαυτό σου και πως τον τοποθετείς στον ερωτικό ανταγωνισμό με ρεαλιστικές προσδοκίες. ( πχ δεν είναι ρεαλιστικό να ονειρεύομαι την Μόνικα Μπελούτσι αλλά την γειτόνισσά μου την Ρούλα).

Έχει υποστηριχθεί ότι ο στωικισμός ταιριάζει με το χριστιανισμό στο ότι και οι δύο δεν προσπαθούν να αλλάξουν την κοινωνία  αλλά να αλλάξουν τον εσωτερικό κόσμο… δηλαδή τον ψυχισμό και την νοοτροπία εκάστου ατόμου.

Είναι ένας αγώνας «πρός τα μέσα»: 

αγώνας μιας εσωτερικής ατομικής βελτίωσης  και όχι ένας «αγώνας προς τα έξω»…

…όχι ένας εξωτερικός αγώνας που θα γκρεμίσει τον καπιταλισμό…η που θα αλλάξει το πολιτικό σύστημα ή θα επιβάλλει μια κοινωνία με ιδανικούς νόμους.

Ίσως οι καπιταλιστές των ΗΠΑ να αποφάσισαν ότι είναι βολικό για αυτούς θα επικρατήσει ο στωικισμός εκ νέου διότι έτσι δεν θα αμφισβητηθεί η μονοκρατορία τους.

Δεν ξέρω. 

Αυτό που ξέρω είναι ότι ο Επίκτητος  ήταν δούλος που απελευθερώθηκε και έγινε φιλόσοφος με γενικότερη κοινωνική εκτίμηση - άρα τα κονόμησε και καλοπερνούσε- ότι ο ο Σενέκας ήταν Ρωμαίος  πολιτικός και δευτερευόντως φιλόσοφος - άρα  βουτηγμένος μέσα στη βρώμα της αυτοκρατορικής Ρώμης - και ότι ο Μάρκος Αυρήλιος ήταν Ρωμαίος αυτοκράτορας που φιλοσοφούσε (άρα εξουσιαστής που έκανε τον κουλτουριάρη).

Για όλους αυτούς ήταν βολικός ο στωικισμός… όπως και για τους καπιταλιστές των ΗΠΑ.

Εγώ συμφωνώ με την φιλοσοφία του στωικισμού… με μέτρο.

…οκ και εγώ Χριστιανός και στωικός είμαι αλλά έως ένα βαθμό:

πχ όταν  η  κυβέρνηση με κοροϊδεύει, με υπερφορολογεί ή μου πιάνει τον κώλο και όταν διάφοροι τενεκέδες ξεγάνωτοι μου πατάνε τον κάλο,  τότε ξεχνάω τον πολύ στωικισμό και χριστιανισμό και τους ταράζω στις κλωτσιές.

Καλός και ο Χριστός και ο Επίκτητος… αλλά και τα πολλά παραμυθιάσματα με ενοχλούν.

…τελικά, ο  Στωικισμός κατέληξε εργαλείο για κοινωνική υποταγή:

Ο  συγχρονος Δυτικός  καπιταλισμός,  χρειάζεται ανθρώπους που να συνεργάζονται ήρεμα και πρόθυμα:  

 δεν θέλει ούτε ανακατωσούρες ούτε και πολλές αμφισβητήσεις.

…τουλάχιστον όχι  σε ουσιώδη θέματα.

Μπορείς όμως  να αμφισβητήσεις  πόσα είναι τα ανθρώπινα φύλα,  μπορείς να δηλώσεις άνθρωπος, σκύλος η έντομο και μπορεις να αμφισβητήσεις από το ποια τρύπα είναι καταλληλότερη η σεξουαλική επαφή.

Επίσης ο καπιταλισμός θέλει άνθρωπους που να καταναλώνουν  συνεχώς και να καταναλώνουν όσο το δυνατόν περισσότερο, χωρίς να πολυσκέφτονται. 

Ακόμα και με δανεικά λεφτά ή, μάλλον,  κατά …προτίμηση με δανεικά λεφτά.

 …από τις τράπεζες, φυσικά. 

Εξάλλου τα ανθρωπάκια,  καταναλώνουν κυρίως για να ηρεμούν όχι για να ικανοποιούν πραγματικές ανάγκες.

Ας δανείζονται λοιπόν για να τους κρατάμε ισόβια δεμένους χειροπόδαρα.

Σημαντικό βήμα στην  πορεία του ανθρώπου προς την μετάβαση από τον συνειδητοποιημένο και λογικό πολίτη στον μπερδεμένο και παλαβωμένο  καταναλωτή, είναι να πάψει να έχει σταθερές απόψεις και αξίες. 

Όλα πρέπει να είναι σχετικά. 

Όλα τα θέματα πρέπει να  είναι θέμα οπτικής… 

Δηλαδή κατά πως τα βλέπεις και όχι κατά πως είναι.

Και εδώ αρχίζει ο «έρωτας» με τον Επίκτητο:

«Ταράττει τους ανθρώπους ου τα πράγματα, αλλά τα περί των πραγμάτων δόγματα».

Οι άνθρωποι ταράζονται όχι απ’ αυτά που συμβαίνουν, αλλά από την άποψή τους γι’ αυτά που συμβαίνουν.

Εάν ο κοσμάκης πιστέψει ότι όλα είναι σχετικά, ότι δεν υπάρχει καλό και κακό, σωστό και λάθος, τότε πολύ απλά μπορείς να τον πείσεις να κάνει ό,τι εσύ γουστάρεις. 

Εσύ , το αφεντικό.

 …πχ θα του λες κάθε μέρα ότι δεν υπάρχει βιολογικό φύλο,  ότι δεν παίζουν ρόλο τα χρωμοσώματα, ότι δεν παίζουν ρόλο τα γεννητικά όργανα, οι ορμόνες και οι προδιαγεγραμμένες από το DNA λειτουργίες, 

…αλλά μετράει  μόνο το «κοινωνικό φύλο» , δηλαδή παίζει ρόλο  το τι πιστεύει ο καθένας -και οι άλλοι- για τον εαυτό του…

….και πως όλοι, ανεξάρτητα αν το επιτρέπει λογική τους και η  η επιστημονική τους γνώση…. είναι υποχρεωμένοι να δεχτούν και να βαφτίσουν το κοτόπουλο, γαιδούρι.

Όχι μόνο να το βαφτίσουν αλλα και να  το θεσμοθετήσουν  νομικά:

 και όποιος έχει αντίρρηση να μπαίνει φυλακή και να στιγματίζεται σαν φασίστας, σκοταδιστής, και απάνθρωπος.

Γιατί… και η ελευθερία του λόγου είναι σχετική και, βασικά,  «ελευθερία λόγου» έχει μόνο όποιος συμφωνεί μαζί μας και όχι όποιος διαφωνεί.

…όποιος διαφωνεί μαζί μας, πρέπει να τιμωρείται.

…αυτή είναι η ΝΕΑ Ελευθερία του λόγου.

Γι αυτό  οι αμερικάνοι έχουν  πάθει έρωτα και ψύχωση, τώρα τελευταία, με τον Επίκτητο,  τον Σενέκα και τον Μάρκο Αυρήλιο….

…δηλαδή τα πρωτοπαληκαρα του στωικισμού.

«Ει βούλει άλυπον βίον ζην, τα μέλλοντα συμβαίνειν ως ήδη συμβεβηκότα λογίζου».

Αν θες να ζεις χωρίς άγχος, να αντιμετωπίζεις τα μέλλοντα να συμβούν σαν να έχουν ήδη συμβεί.

Βολικό και αυτό σαν μότο, για τα αφεντικά: 

…ένας λαός που είναι τόσο ανεκτικός μοιρολάτρης που δέχεται όλα τα μελλοντικά στραβά σαν αναπόφευκτα , δεν επαναστατεί ποτέ. 

«Ανίκητος είναι δύνασαι, εάν εις μηδένα αγώνα καταβαίνης, όν ουκ έστιν επί σοι νικήσαι».

Μπορείς να είσαι ανίκητος αν δεν κατεβαίνεις σε κανένα αγώνα που δεν θα μπορούσες να νικήσεις.

Αν ο Κολοκοτρώνης και οι λοιποί αγωνιστές του 1821 πίστευαν  κάτι τέτοιο,  δεν θα επαναστατούσαν ποτέ…

 …και προφανώς θα ήμασταν όλοι γιουσουφάκια.

«Ει βούλει αγαθός είναι, πρώτον πίστευσον ότι κακός εί».

Αν θέλεις να είσαι καλός, πρώτα να πιστέψεις ότι είσαι κακός.

Και ένα ακόμα ρητό του Επίκτητου που υποβάλλει  τα ανθρωπάκια στην ενοχοποίηση…

…και κάνει  τον άνθρωπο να απολογείται διαρκώς. 

Γι’αυτό λένε ότι ο στωικισμός έχει κοινά στοιχεία και με τον χριστιανισμό ο οποίος επίσης ενοχοποιεί τον άνθρωπο .

….για να τον ελέγχει ευκολότερα.

(έτσι λένε  μερικοί κακοπροαίρετοι).

Θα μπορούσα να γράψω ένα σωρό ρητά και από τον Μάρκο Αυρήλιο και από το Σενέκα,  αλλά θα είναι κουραστικό. 

Έχω πειστεί πάντως ότι όλη αυτή η λατρεία του Woke κινήματος προς το στωικισμό,  δεν είναι ούτε τυχαία, ούτε αθώα.

…λοιπόν, εγώ βαρέθηκα την καταπίεση, την εργασιακή εκμετάλλευση, τα άγχη και τις ευθύνες.

Απο δώ και πέρα,  θα τα κονομάω δίνοντας  συμβουλές .

Ενθαρρύνοντας τους απελπισμένους.

Εδώ ο Στωικισμός δουλεύει:

Πεινάς? διψάς? 

…σε έχουν όλοι χεσμένο?

Μην ανησυχείς!

Όλα είναι στο κεφάλι σου!

Νοητικές κατασκευές!

Δεν έχουν σημασία τα πράγματα καθ´ εαυτά αλλά πως βιώνεις εσύ τα πράγματα!

….ναι…ναι, θετική σκέψη πάνω απ´ όλα, βρε!

Εδώ επιστρατεύω  και τον Κοέλιο, τον Τόνυ Ρόμπινς και λίγη πολιτική συνωμοσία: 

έτσι γίνομαι αρεστός και η καριέρα μου γίνεται απρόσκοπτη με την φιλοδοξία μου, απεριόριστη.

«Ναί, μικρό μου, βασανισμένο και χαριτωμένο σπουργιτάκι!

Σε αδικούν, αλλά θα δικαιωθείς!

Συνωμοτεί το σύμπαν γιά να σου ικανοποιήσει τις επιθυμίες!

Ο μεγάλος έρωτας σε περιμένει!

…ναί, Sex bomb είναι…και με χρυσή καρδιά!

… και καίγεται για ένα σωστό παιδί σαν και σένα!

…τεφαρίκι είσαι και  εσύ…  και δεν το ξέρεις!

Περιουσία?

Απλό.

…η περιουσία δημιουργείται με το σωστό mindset.

Συμβουλές και υποσχέσεις, εδώ.

Εμπιστέψου με και δεν θα χάσεις.

Οι γιατροί είναι σκιτζήδες.

Πάρε το σωστό νανογιλέκο.

Και, κυρίως, μην ανησυχείς.,

Και αν…

…λέω αν…

…απίθανο βέβαια…

…αν δεν βοηθήσει η θετική σκέψη…

θα βοηθήσει η ψήφος!

…ναι, η ψήφος!

Ψηφισέ με.

Θα σε εκπροσωπώ,  εγώ, βρέ κουτό.

Εγώ είμαι εδώ… για σένα!»